martes, 26 de junio de 2018

Comentario dun poema de Avilés de Taramancos

PRIMEIRO AMOR, PRIMEIRA MORTE
Todo canto amei perdéuseme contigo:
a luz clara e vibrante da miña xuventude,
os bosques entrañables perfeitos de quietude
onde o vento vivía con un lecer antigo.

Entón era o silencio o meu mellor amigo,
era eu un namorado de todo canto vía
vivir era unha leda, fermosa moradía
onde o mencer entraba recendendo a pantrigo.

De súpeto viñeches con esa lonxanía,
caraveliño feble en terra ventureira
e eu abrín outra nova fiestra para o día.

E todo canto amei foi unha lumieira,
foi a fouce tan íntima que de cote se afía
para ceifar dun pulo brutal a primaveira.
Pequeno canto (1959).



O texto dedicoullo o autor a Fina Barrios, o seu amor adolescente, que morreu en plena xuventude.
Trátase de poesía lírica de temática intimista na que fala dos seus sentimentos, lembrando con nostalxia as vivencias de plenitude que compartiu coa amada. Todo iso desapareceu coa súa súbita morte. A perspectiva adoptada é a da 1º persoa.
En canto á estrutura, pódese falar de dúas partes:
- a 1ª son as dúas primeiras estrofas. Nelas fala da vida plena da que gozaba na súa xuventude, que rematou perdendo.
- a 2ª son as dúas seguintes. Fala da chegada da amada, que lle dá ganas de vivir, pero que tamén supón o fin da felicidade.
Podemos falar de estrutura circular xa que se repite a mesma expresión no inicio das dúas partes do texto: "todo canto amei".
Se analizamos a linguaxe con máis detemento, vemos que hai abundantes metáforas ou imaxes:
a) "a luz clara e vibrante da miña xuventude"
A xuventude asóciase á luz porque se entende que é unha etapa feliz, emocionante, esperanzadora, en que un ten todo por diante e moitas posibilidades que se abren. "Luz clara é un epíteto". E o adxectivo "vibrante" sería unha sinestesia: a luz percíbese pola vista; algo vibrante percíbese polo oído.
Todo ao seu redor amosa harmonía, sosego: "os bosques entrañables perfeitos de quietude". Pode entenderse como o "locus amoenus", o ambiente idílico propicio ao amor. Neles sitúa o vento, personificado, que se entretén e vive "un lecer antigo".
b) A seguinte estrofa segue expresando a plenitude da súa vida nese momento, con  outra metáfora mesturada co hipérbato: "entón era o silencio o meu mellor amigo"; a continuación vén:"era eu un namorado de todo canto vía"( anáfora "era"), "vivir era unha leda fermosa moradía". Todas estas metáforas falan dunha vida tranquila e tamén dunha actitude expectante ante as novas experiencias que van vindo e de felicidade. Todas esas vivencias aparecen situadas no pasado (uso do pret. imperfecto:era). "O mencer entraba recendendo a pantrigo" é unha personificación. Quere dicir que a chegada do día percibíaa grazas ao recendo do pantrigo recén cocido.Pode haber tamén sinestesia: o día percíbese pola vista, a luz, que el mestura coa sensación olfactiva.
c) Na terceira estrofa hai novas metáforas ou imaxes: a amada é identificada cun "caraveliño feble en terra ventureira", destacando a beleza e a fraxilidade física. A súa chegada fai que el sinta optimismo: "abrín unha nova fiestra para o día". De novo aparece a luz cun significado simbólico: connota positividade, felicidade.
d) O ton muda na última estrofa, onde volve aparecer "todo canto amei + pretérito" e iso identifícase cunha "lumieira". É dicir, o poeta considera que o amor foi tan breve e tan fugaz que case é algo irreal, unha especie de espellismo. A seguinte metáfora: todo canto amei foi "a fouce tan íntima que de cote se afía para ceifar dun pulo brutal a primaveira". Quere dicir que desde o comezo do seu amor xa había unha especie de ameaza para os namorados: a morte. A fouce simboliza a morte e a primavera refírese á xuventude.
Na linguaxe deste texto destaca ademais a coidada adxectivación, ás veces con varios adxectivos antepostos a un nome (ex. leda fermosa moradía), polo que adquiren un valor subxectivo.
 Mediante o uso de imaxes e simbolos o autor logra expresar a fondura dos seus sentimentos e a brutal pegada que supuxo para el a morte da súa amada en plena xuventude.

Noraboa aos que no exame fixestes un bo comentario deste texto: Carlos e Lola, de 4º de ESO. Espero que sigades gozando do gusto de ler e da boa poesía!

Morre Xavier P. do Campo. Recomendación: lectura para o verán

Lemos con sorpresa en Sermos Galiza a nova da morte do escritor Xavier P. Do Campo e a derradeira entrevista que lle fixeron. Este ano tivemos a oportunidade de ler o seu derradeiro libro, a novela para adultos A nena co abrigo de astracán (Premio Fervenzas Literarias ao mellor libro de narrativa de 2017), publicada por Xerais, que vos recomendo vivamente ler, se queredes saber máis sobre o escritor e sobre o noso pasado.
O autor é coñecido especialmente pola súa aportación á literatura infantil e xuvenil, sendo os seus libros traducidos a varios idiomas e gañando premios mesmo nacionais (Premio Nacional de Literatura Infantil e Xuvenil en 1995 por Cando petan na porta pola noite).
En 2º de ESO lemos este curso A casa da luz, que lles gustou bastante aos rapaces e sobre a que hai unha película.
Podedes ver un tráiler aquí.
Nos xornais segue o eco do recordo dos escritores que compartiron vivencias e ilusións con Xavier P. Do Campo. Por ex. en Praza pública colgaron varios vídeos. En Sermos Galiza aparecen valoracións dos seus colegas escritores.
Déixovos a opinión da crítica sobre a derradeira novela e tamén vos vou poñer a miña.



Lin a novela dun tirón en tres días. Creo que é a que máis me gustou sobre esta época da posguerra das que levo lido. Os protagonistas son os nenos, o cal é un acerto do autor. Fíxome pensar na xeración de meus pais, "nenos da guerra" coma os protagonistas. Meus pais non foron nenos abandonados, pero si viviron unha época dura nun ambiente hostil. Meu pai foi orfo da guerra, ao morrer seu pai na fronte cando tiña tres anos, e pouco despois, aos doce, morría súa nai. Quedou ao coidado dos avós, pero aínda así tivo que vivir circunstancias duras que puxeron en risco a súa saúde. Pola súa banda, miña nai criouse nunha familia numerosa, sendo a maior das irmás, polo que pouco puido asistir á escola, pois tiña que coidar deles. Seu pai foi a dúas guerras: a de África e a Civil, pero tivo a fortuna de regresar. 

sábado, 2 de junio de 2018

Interesante artigo sobre léxico en relación co gato

Amado gatiño, mico meu, gache gato, non me sexas tan larpeiro!
No xornal Sermos Galiza vén hoxe un interesante artigo de Harguindey sobre léxico sobre estas queridas mascotas. Podedes velo aquí.
Máis artigos sobre léxico en Sermos Galiza, agora sobre as cousas difíciles.

Rosario Álvarez, nomeada presidenta do Consello da Cultura galega

Cheganos a noticia a través de La voz de Galicia do nomeamento da ilustre profesora como presidenta do Consello da Cultura Galega. É interesante a entrevista que lle fan neste xornal, que vos recomendo vivamente ler.

jueves, 24 de mayo de 2018

Charla de Marilar Aleixandre no noso IES

O xoves 3 de maio puidemos disfrutar da visita de Marilar Aleixandre ao noso centro.

A charla foi interesante  e do máis ameno.

 Xa o curso pasado leramos o seu libro A expedición do Pacífico. A autora mencionou este e outros libros seus, espertando o noso interese por lelos. Por ex. respecto a ese libro, contounos por que escolleu o nome de Emilia para a protagonista feminina (inspirouse en Emilia Pardo Bazán).  Dixo que todos os lugares que aparecen na historia eran reais Tamén falou de que coñecía de primeira man a experiencia de estar na selva. Respecto a outros libros seus como A cabeza da medusa, confesou que parte do argumento se basea en feitos reais que lle tocaron de cerca cando foi directora dun colexio (fala dunha tráxica experiencia protagonizada por alumnas dese centro). Sobre Rúa carbón tamén explicou un pouco de que trata; fala do mundo de ETA. E tamén falou de A banda sen futuro,
un libro que soe interesar aos mozos e é doado de ler. (En particular, vou mencionar que este libro lle gustou moito a Josefa, unha das limpadoras do noso centro, porque se sentía identificada coa protagonista, por ter vivido unha experiencia semellante á da protagonista na súa adolescencia, Mª Xosé).
Mencionou tamén que lle deron o premio Xerais por unha novela de adultos (Teoría do caos).

Como lectores de Marilar Aleixandre, valoramos moito que teña tanto dominio da lingua, sendo unha autora de orixes madrileñas; ao oíla, conseguiu manter o noso interese e atención ata o final da charla e tamén facernos reflexionar, espertar curiosidade e  darnos ganas de ler os seus libros.

A información para esta entrada redactouna Lola Rodríguez, alumna de 4º de ESO.

.

lunes, 7 de mayo de 2018

Valorar a diversidade cultural

Colgarei vídeo
O aranés, feito lingua oficial de toda Cataluña. Iso contribúe a darlle prestixio,  a valoralo como unha singularidade. O que fan é darlle trascendencia nos primeiros anos da escola e logo van introducindo outras linguas. Queren que os rapaces dean valor á cultura propia.
http://www.rtve.es/alacarta/videos/comando-actualidad/comando-actualidad-don-lenguas-aranes/3015340/

Letras Galegas

Comezado maio, entramos de cheo na celebración das Letras Galegas e o ambiente comeza a quentarse: van aparecendo novos libros (A muller que durmía pouco e soñaba moito, Fina Casalderrey e Marilar Aleixandre; Mulleres bravas da nosa historia, Elisabet Ríos Liste; Doce cartas a María Victoria Moreno, Ánxela Gracián) sobre a autora e e novas achegas por parte de xentes diversas interesadas pola nosa cultura.
Xa empezamos nas clases a falar sobre a autora homenaxeada. Estamos a facer marcapáxinas e faremos lecturas colectivas da súa obra. Tamén argallamos un concurso de Cartas a Mª Victoria Moreno.
Como aperitivo, aí vos vai un fermoso vídeo de Fuxan os ventos sobre un poema de María Victoria Moreno Ogando: "Lúa de prata".
Seguiremos engadindo novas achegas cando vaiamos facendo máis traballos.